DİSLEKSİ NEDİR?

Disleksi Nedir?

Uzm.Psk.Aslı YÖNET | asli@mentisdanismanlik.com.tr 

Diskeksi okuma ve yazma becerisini öğrenmede zorlanma durumudur. Genellikle aileden gelmekle birlikte kelimeleri söylemekte, okumakta ve yazmakta zorlanma, sonuçları olarak görülür.

Dislekside tespit edilenler:

·         Okuma ve yazma becerisini etkilemesi

·         Özellikle ses olarak çıkartılması zor olan fonemlerin okumasında zorlanma

·         İsimleri hatırlamada zorlanma

·         Yaşanılan bazı güçlükler şunlarla birlikte gerçekleşebilir, örneğin; matematik  veya koordinasyonda (her zaman değil)

Herkes disleksiyi aynı yollarla mı deneyimler?

Disleksi herkeste aynı şekilde görülmez. Evde, işte veya okuldaki ortamın durumuna ve desteğine göre zorluklar ve güçlükler görülebilir ve buna bağlı olarak disleksi bazen ağır veya hafif şekilde olabilir.

Disleksisi olan kişiler görsel ve yaratıcı alanlarda zorlanırlar. Disleksi zekayla ilgili bir durum olmamakla birlikte görmedeki zorlanmanın sonucu da değildir.

Birçok insan disleksinin etkileriyle nasıl başa çıkabileceğini öğrenmeye çalışır ancak belki de bu şekilde başa çıkma stratejileri ararken bu yeni durumların getirdiği stres de durumu etkiliyor olabilir.

Disleksi her zaman olmasa da bazen  Dispraksi (hareket planlama bozukluğu), diskalkuli (matematik becerilerinin kazanılmasında güçlük) veya dikkat eksikliği bozukluğunu beraberinde getirebilir.

Disleksinin sebepleri?

Disleksinin aileden geldiğine dair güçlü kanıtlar vardır. Eğer ailede disleksi olan biri varsa diğer aile üyelerinde de olma olasılığı oldukça yüksektir.

Genetik en önemli sebeplerinden biri olsa da genel resme bakınca birçok şeyin de disleksiye sebep olduğunu söyleyebiliriz. Disleksi riskini arttıran veya azaltan genler vardır fakat öğrenmenin veya diğer genlerle birlikte bir çok başka sebebin etkilediği de bir gerçektir.

Disleksiye en iyi yaklaşım nedir?

Her disleksi doğru destek ve yardımla başarıya ulaşması mümkündür. Yerinde destekle, zorlukları aşmak için doğru stretejileri izleyerek disleksisi olan kişininin başarı için önünde bir engel kalmamış olur.

Disleksi okullar tarafından biliniyor ya da tanınıyor mu ?

Disleksi konusunda yol katedilmesine karşın, disleksisi olan çocuklar genellikle ‘tembel’ , ‘yavaş’ veya  ‘kalın kafalı’ olarak tanımlanır. Bu durum da ailelerin veli toplantılarında beklentilerini karşılamayan bir sonuçtur.

Disleksinin Belirtileri Nelerdir?

Çocuk erken yaşlarda disleksi belirtisi gösterebilir, 3-4 yaşlarında belirtilerini gösterse de 6 7 yaşına kadar tanıyı genellikle alamaz.  Aşağıda farklı yaş gruplarının belirtileri yer almaktadır.

7-11 yaşları arası disleksi belirtileri

Bazı yönleriyle parlak bir çocuk olsa da diğer çocuklara göre beklenmedik zorluklar çıkarma.

Aile bireyleriyle aynı zorluklara sahip olma.

Arka arkaya sıralı yönergeleri almakta zorlanma.

Haftanın günleri ya da alfabe gibi sıralı şeyleri öğrenmekte zorlanma.

Yavaş bir şekilde okurlar veya beklenmedik okuma hataları yapma.

Okurken genellikle satırı takip etmede zorlanma ve alt satıra geçerken atlama yapma.

Okuduklarını hatırlamada zorlanma.

Harfleri ve sayıları yanlış şekilde yerleştirme, örneğin ‘15’ – ‘51’ veya  ‘yar’- ‘ray’ gibi.

Doğru kalem tutamama, el yazısı öğrenmede zorlanma ve kötü yazı yazma davranışları gösterme.

Kelimeleri olduğundan farklı şekilde okuma.

Konsantrasyonda zayıflık.

Zihinsel aritmetikte ve onunla ilgili, örneğin çarpım tablosu öğrenirken güçlük çekme.

Matematiği ve terminolojisini anlarken güçlük yaşama. Örneğin;  ne zaman toplama, çıkarma ya da çarpma yapılabileceğini bilememe gibi.

Zamanları öğrenmede zorlanma. (hem saat hem de dilbilgisi)

Sağ ve solu karıştırma.

Sözel olarak sorulara cevap verebilirken, bunu yazılı olarak yaparken zorlanma.

Şarkı ve tekerleme öğrenirken zorlanma,

Yazım kurallarını ve kelimelerin dizin sırasını öğrenmekte zorlanma.

Çabuk sinirlenme, durduk yere stres altındayken fazla kırılganlık gösterme veya düşük özgüvene sahip olma.

Tahtadan bir şey geçirirken zorlanma.

Ev ödevlerinin zamanında yapılması için desteğe ihtiyacının olması.

Okuldan sonra oldukça yorgun olma.

Disleksinin 12 yaş ve sonrası belirtileri

Not almada, mektup, kompozisyon  veya rapor yazarken planlama ve yazmada zorlanma.

Yeni bir şey öğrenirken ve okurken zorlanma.

Çalışma düzeninde ve kalitesinde verimsizlik.

Sınav sırasında hataları geriye dönüp düzeltmede zorlanma.

Sınavı yaparken anlamada ve sorular arasında bağ kurmada zorlanma.

Çabalarını performansına ya da sonuçların değişimi için kullanmama.

Aileden ya da etrafındaki kişilerin ismini ve sıklıkla kullanılan bilgileri unutma.

Kimlik numarası ya da telefon numaralarını hatırlamakta zorlanma.

Randevu günlerini ve zamanlarını hatırlamakta zorlanma.

Günlük hayatın organizasyonu ve düzeninde zorlanma. ( parasal, ev işleri, okula yanlış kitapla gitme, randevuları unutma)

Form veya çek gibi şeyleri doldururken zorlanma.

Sadece gerektiğinde okuma yapma  zevk için okumama.

İşten kaçınmak için taktik geliştirme,  terfi konusunda ve mesleki kalite konusunda endişe yaşama.

Bir şeyi yaparken baskı altınayken daha fazla zorlanma.